Doların rakibi Bitcoin ve Rusya - Ukrayna Savaşı’ndaki rolü

Gerçek olmayan bir kişi veya ekip olan Satoshi Nakamoto, 2008'de yayınladıkları bir tanıtım belgesi ile Bitcoin hakkında kısaca bilgi verdi. Konsept cazip bir şekilde basitti: Bitcoin dijital paradır ve internet üzerinde kişiler arası güvenli işlemler yapılmasını sağlar. Peki bu dijital para dolar ve Euro hakimiyetini kırar mı? Ya da sosyal adaleti sağlar mı? PayPal'ın kurucusu Peter Thiel’in Miami'de Bitcoin ile ilgili 2022'de yaptığı açılış konuşmasından yola çıkarak bu konular araştırıldı.

Rusya-Ukrayna savaşında başrol oyuncularından birisi de kripto para idi. Küresel güçler Rusya’nın kripto para trafiğini kesmek için yeniden düzenlemelere imza attı. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen bu konuda açıklamalar yaptı. ABD’li Demokrat Milletvekili Nydia Velásquez Janet Yellen’e “Bu komitedeki milletvekillerinin çoğu Rusya’ya uygulanan yaptırımlardan kaçınmak için kripto para birimlerini kullanmasından çok endişeliyiz. Hazine Bakanlığı bu taahhüdü nasıl yerine getiriyor?” sorusunu sordu. Bu soru üzerine Hazine Bakanı Yellen, bakanlığın Rusya hükümetinin yaptırımlardan kripto para birimlerini kullanarak kaçınmasın önlemek için çalışmalar yaptıklarını belirtti.

Thiel’e göre; Bitcoin piyasası en dürüst piyasa. Ona göre hükümetlerin enflasyon bataklığında gezmelerin sebebi bu piyasayı önemsememelerinden kaynaklı. 

Thiel aynı zamanda Türkiye ve Lübnan gibi ülkelerin bu yüzden enflasyon içerisinde kaldığını ifade ediyor.

WebTekno'nun Uzmancoin’den aktardığı habere göre, Bakan, CNBC’ye verdiği demeçte kripto paralar ile ilgili hâlen şüphelerinin bulunduğunu; ancak bu para birimlerinin faydalı olduğunu da kabul ettiğini ifade etti. 

Kripto paraların birçok Amerikalının yatırım kararı almasında önemli rol oynadığını söyleyen Yellen, bu teknolojilerin ödeme sistemleri, inovasyon gibi konularda birçok faydasının bulunduğunu da sözlerine ekledi. 

Fazla dolar rezervi olmayan ülkeler (El Salvador ve Nijerya gibi) kripto para birimini alternatif para birimi olarak kullanmaya başladı. El Salvador kripto parayı yasal hâle getirdi. 

Şimdi Bitcoin ile ödenecek bir devlet tahvili ihraç ettiğini duyurdu. Bu sözde 'volkan' tahvilleri (El Salvador volkaniktir), sonunda tahvilleri beş yıl içinde dolara satarak hükümet ve yatırımcılar için fon sağlamak üzere tasarlanmıştır. 

Tabii ki, hepsi o zamana kadar yükselen Bitcoin dolar değerine bağlı.

Bitcoin’in küreselcilerin parası olduğuna dair bugün yaygın bir kanaat var. Aşırı komplocuların yaydığı bu düşünceye kanıt olarak 1988 The Economist kapağı gösteriliyor. 

Ya da blockchain vb. teknolojiler etrafında kurulan bazı yapıların sağında solunda küreselcilerin bulunmasına dikkat çekiliyor. The Economist’in meşhur kapağı Bitcoin’i anlatmıyor. 

Kapağın işaret ettiği 2018 yılında Bitcoin dünyayı ele geçirmedi. Aksine çok büyük fiyat düşüşü yaşadı. Kapakta yer alan coin (metal yuvarlak para) ve zincir bir kripto parayı işaret ediyor olabilir ama bu Bitcoin olamaz. Çünkü küreselciler sınırsız basacakları para ister. 

Para sınırsız basılırsa sürekli değer kaybeder. Böylece parayı verdikleri çalışanlar kendilerini tasarruf yaparak koruyamaz ve para, borca dayalı olarak üretildiği için milli devletler ve bireyler sürekli artan borçlar içinde yüzer. Sonucunda da o sınırsız parayı yaratan küreselcilerin kölesi olur. 

Öyleyse bu resimde belki de bir kripto para olan bu para Bitcoin değilse hangi paraydı? Küreselcilerin projesi olan IMFCoin. Bitcoin ise tam tersi sınırlı, borca ve faize değil elektronik madenciliğe dayalı olarak çok yüksek maliyetle üretilen bir para.

ABD Merkez Bankası’nın koronavirüs krizinde parasal genişleme politikasına girmesiyle para basma yeteneği olmayan Bitcoin servetlerini korumak isteyen yatırımcılar tarafından dolara karşı tercih edilir hale geldi. Artık kesinleşti, Bitcoin altının da yerini alıyor.

Eski bir ABD hükümet düzenleyicisi, kripto paralar hakkında görüşlerini aktardı ve Bitcoin’in “kesinlikle sosyal adalet için bir araç” olduğunu iddia etti. 

Federal Rezerv Yönetim Kurulu’nda eski bir denetim müdürü olan Charlene Fadirepo, Yahoo Finance ile yaptığı bir röportajda, Bitcoin’in özellikle siyahi Amerikalılarla ilgili olarak “kesinlikle bir sosyal adalet aracı” olduğunu söyledi. 

Şu anda Bitcoin danışmanı olarak çalışan Fadirepo, Bitcoin’in bireylerin nesiller boyu servet inşa etmesine izin vereceğini ifade etti: “Bitcoin’in nesiller boyu zenginlik inşa etmemize izin verdiğine inanıyoruz ve sadece Siyah Amerikalılar değil… Latin Amerikalılar, LGBT toplulukları ve yerli topluluklar.”

Yurt dışındaki örnekleri incelediğimizde dikkatimizi üç ülke çekiyor: İsviçre, Singapur ve ABD. İsviçre, düzenlemeleri en hızlı devreye alan ülkelerden biri olarak kripto para sektöründe önemli avantajlar yakaladı. 

Singapur ise sektördeki önemli oyuncuları bir araya getirerek ortak akıl ile doğru modeli kurma yolunu seçti. 

ABD’de ise yönetimin kripto paralara bakış açısının biraz daha temkinli olduğunu görüyoruz.

Günümüzde küreselciler Bitcoin’in kontrolünü manipülasyonlarla kontrolü ellerine almaya çalışmakta. Özellikle Rusya’nın maddi anlamda sıkıştırılması için küreselciler ellerinden geleni yapmakta olduğunu söyleyebiliriz. 

Bitcoin’in küreselcilerin tam anlamıyla elinde olup olmadığı ise tartışmalı bir konu. Bitcoin’in ilk ortaya çıkışında kâr elde edenler oldu ancak şu anda insanlar sanal bir varlık olduğu için yatırıma girişirken çekinmekte. 

Gelişmekte olan bir sektör olduğunu da ifade edebiliriz. Az gelişmiş ülkelerden bazıları (özellikle döviz rezervi sıkıntısı çeken ülkeler) kripto parayı serbest bıraktı. Özellikle Ethereum, Litecoin, Ripple gibi platformların ortaya çıkması ile işlem gören Bitcoin’lerin pazar payı %50’nin altına düştü. 

Bununla birlikte aracı kurumların sayısındaki artış ve bu aracı kurumların yeni çıkan kripto paraları hızla işleme açması pazardaki büyümeyi olumlu yönde destekledi. 

Ülkemizde ise kripto para sektörü henüz emekleme aşamasında olmakla birlikte Bitcointalk.org üzerindeki Türkçe Forum gayet aktif olarak kullanılıyor, diğer taraftan Telegram ve Slack üzerindeki kripto para projelerine ait kanallarda oldukça fazla sayıda Türk görmek mümkün. 

Devletimizin kripto para sektörü için ne düşündüğü ise pek net değil.